Vogelwerkgroep Vliegvlug
09-02-2021 Verslag van het ringen van de afgelopen drie jaar
Al jaren ringen wij uilen, visdiefjes, torenvalken en nu ook bijeneters. Waarom wij dit doen is in een eerder verschenen artikel (website) al beschreven. Jonge kerkuilen ringen wij al jaren en daar hebben wij veel gegevens door verkregen. Van de visdiefjes worden de laatste jaren russen de 80 en 110 jongen geringd. Terugmeldingen van gevonden dode vogels of vogels die elders zijn gevangen of afgelezen ringnummers van levende vogels zijn echter te laag om daar een duidelijk beeld van te krijgen. Van de jonge kerkuilen kunnen wij nu, na vele jaren ringen, wel een beeld geven van waar de jonge vogels naar toe gaan, hoe oud ze worden en in welk levensjaar ze dood gaan. Daarom interessant om de resultaten van de afgelopen 3 jaar te vermelden. Aan de hand van terugmeldingen, waarin de ringplaats, vindplaats en ringdatum vermeld wordt, krijgen wij zicht op o.a. verplaatsingen van vooral jonge kerkuilen. Meestal worden de uilen dood aangetroffen en zijn het verkeersslachtoffers. Lang niet alle dode vogels worden echter gevonden. Wanneer een vogel wordt gepredeerd door bijv. een roofvogel, dan vind je deze niet terug. Ook wanneer vos, marter of zelfs kat de dode vogel aantreft, kan men zich voorstellen dat je er weinig tot niets van terug vind. De meeste aangemelde dode uilen worden langs wegen gevonden. Wanneer deze vogel geringd is en wordt aangemeld bij het vogeltrekstation, krijgt de vinder van de dode vogel een bericht van wanneer deze vogel is geringd, waar hij is geringd en hoe oud hij is geworden. De ringer krijgt dit bericht ook en op deze manier krijgen wij een inzicht over de door ons geringde vogels.
Veel voorkomende vraag is, blijven de jongen in de buurt? In het onderstaande grafiekje geven wij u inzicht in hoever de vindplaats verwijderd is van de plaats waar de jonge uilen zijn geringd.
Dit grafiekje geeft aan dat de meeste jonge uilen (61%) zich tot 20 km. van de ringplaats verplaatsen. De 17 % van meer dan 50 km. heeft een toelichting nodig. Enkele uilen zijn wat ondernemender. Een record afstand was een kerkuil die in Noord Frankrijk in aanraking kwam met een trein en sneuvelde. Vorig jaar hadden wij een broedende door ons geringde kerkuil die in Zeeland werd aangetroffen in een nestkast.
Vaak krijgen wij ook de vraag van hoe oud jonge kerkuilen kunnen worden. Ons record is een levende broedende kerkuil van 14 jaar oud. Veel jongen gaan het eerste jaar al dood. De afgelopen 3 jaar hebben wij echter geen strenge winters gehad en zijn er relatief weinig jongen dood gegaan. Door het aantal terugmeldingen van de jongen die in ons werkgebied zijn geringd en later dood zijn teruggevonden kunnen wij u wel een beeld geven van deze ontwikkelingen.
Hieruit blijkt dat maar liefst 63% van de geringde jongen het eerste jaar niet overleeft en slechts 17% ouder wordt dan 4 jaar.
De onderstaande grafiek geeft aan in welke periode van het jaar de meeste jongen dood gaan. Door zachte winters van de afgelopen jaren geeft dit een enigszins vertekend beeld. Door een winter met vorst en een dikke sneeuwlaag zal de sterfte onder kerkuilen vele malen hoger zijn. Maar toch zijn er een paar opmerkelijke gegevens. Vooral de maand maart valt op. Je zou in eerste instantie niet verwachten dat de meeste door ons geringde kerkuilen in maart sneuvelen. Zoeken naar een nieuw territorium voor het komende broedseizoen zal waarschijnlijk de oorzaak zijn. Het hoge cijfer in november spreekt voor zich. De uitgevlogen jongen krijgen nu te maken met andere weersomstandigheden zijn nog niet ervaren genoeg om deze periode te overleven.
Deze gegevens hebben betrekking op de jonge uilen, die in ons werkgebied zijn geringd en kan dus afwijken van provinciale of landelijke gegevens.
09-02-2021 Jaarverslag 2020 Stichting Steenuilenwerkgroep Drenthe
Het jaarverslag van de steenuilenwerkgroep Drenthe is verschenen. Samenvattend hebben wij de laatste jaren wat betreft het aantal broedgevallen geen duidelijke toename. Wel zijn er door geluidsinventarisaties wat meer territoria vastgesteld. U kunt het jaarverslag hier lezen.
09-02-2021 Bosuilen
In ons werkgebied gaat het niet goed met de bosuilen. Tijdens de controles in maart treffen wij de laatste jaren maar zelden bosuilen in de nestkasten aan. Het afgelopen seizoen werden eieren in een nestkast gepredeerd. Door de aanwezigheid van uitwerpselen van de waarschijnlijk boommarter konden wij het mislukken van dit broedgeval verklaren. Wij hebben toen besloten om een ander type nestkast te maken die voor marters minder toegankelijk was. Wij hebben gekozen voor betonplex. Op dit gladde materiaal hebben marters geen grip. Het dak steekt over en ook de zijwanden van de nestkasten hebben een oversteek. Wij hopen door het toepassen van deze nestkasten wat meer succes te hebben met broedgevallen van bosuilen.
28-11-2020 Onderhoud zwaluwenwand
Nadat de laatste jonge kerkuilen, die op 17 september geringd werden, nu uitgevlogen zijn breekt de tijd aan voor het onderhoud, plaatsen en schoonmaken van de vele nestkasten. Ook het onderhoud van de betonnen zwaluwenwand bij Tweeloo is van start gegaan. De laatste twee jaren broedden de zwaluwen hoofdzakelijk aan de rechterkant van de wand. De linkerkant van de wand werd nagenoeg niet gebruikt als broedplaats. Bovenop de wand is al jaren de begroeiing van boompjes e.d. niet verwijderd en vooral aan de linkerkant van de wand was de begroeiing dermate toegenomen, dat het verwijderen van de houtopstand noodzakelijk werd. De begroeiing zou de oorzaak kunnen zijn dat de zwaluwen deze kant van de wand vermeden. Volgend seizoen zal blijken of door deze werkzaamheden de zwaluwen de linkerkant ook kiezen om te nestelen.
06-11-2020 Boerenlandvogelbalans 2020
De Boerenlandvogelbalans 2020 in het kort is hier te lezen.
06-11-2020 Ringen van vogels
Vogels worden geringd om meer inzicht te krijgen op bijv. hun trekgedrag en hoe oud ze kunnen worden. In 1911 werd de eerste vogel, een spreeuw, van een ring voorzien. Vanaf dat jaar zijn er miljoenen vogels geringd.
Van al die miljoenen geringde vogels zijn enkele resultaten vermeld. Verste terugmelding betrof een Noordse Stern uit Zuid Afrika, deze vogel had een afstand afgelegd van 9900 km. Op de tweede plaats een visdiefje, ook in Zuid Afrika met een afstand van 9874km. De oudste vogel is tot nu toe de noordse stormvogel met een leeftijd van 43 jaar en 10 maanden, gevolgd door een scholekster met 43 jaar en 4 maanden.
Dit jaar zijn er door ons 200 vogels van een ring voorzien. Natuurlijk krijg je terugmeldingen van vogels. Deze worden dood gevonden of levend in bijv. een nestkast aangetroffen. Van de gestorven geringde vogels, die gevonden en aangemeld worden bij het Vogeltrekstation, krijgt de ringer en de melder bericht over waar en wanneer de vogel geringd is. Veel gestorven vogels worden echter niet gevonden. Deze liggen ergens in de natuur en deze doet zijn werk zodat na verloop van tijd er niets van over blijft. Verkeersslachtoffers worden meestal wel gevonden en dan ook aangemeld. Vooral kerkuilen worden vaak verkeersslachtoffer. Ze jagen vooral in de wintermaanden in muizen rijke bermen. Een ongeluk zit dan in een klein hoekje.
Tot op heden hebben wij in dit jaar 11 terugmeldingen van door ons geringde vogels gehad. Het betrof 7 kerkuilen, 3 torenvalken en een steenuil.
| Datum van terugmelding en vindplaats: | Plaats en datum van ringen: |
| 22-10-2020 torenvalk Oosthem | 07-06-2018 Kolderveen |
| 16-10-2020 kerkuil Nieuwkoop | 24-06 Koekange |
| 29-08-2020 steenuil Kolderveen | 04-06 Havelte |
| 05-06-2020 kerkuil Swifterband | 28-06-2019 Ekehaar |
| 29-05-2020 torenvalk Nijensleek | 30-05-2018 Havelte |
| 27-05-2020 torenvalk Kamerik | 02-06-1960 Staphorst |
| 29-03-2020 kerkuil St. Maartenvlotbrug | 21-06-2019 Sint Jansklooster |
| 27-03-2020 kerkuil Mastenbroek | 27-07-2019 Sint Jansklooster |
| 25-03-2020 kerkuil Joure | 09-09-2020 Mastenbroek |
| 04-03-2020 kerkuil Wanneperveen | 04-06-2019 Wanneperveen |
| 06-01-2020 kerkuil Hooghalen | 16-06-2017 Hooghalen |
Vermeldingswaard is de torenvalk die in 1960 door Joop Rijpkema is geringd in Staphorst. Het ringetje werd teruggevonden op 27 mei van dit jaar. Het is onmogelijk dat de torenvalk een leeftijd van 60 jaar had bereikt maar het heeft waarschijnlijk ergens al jaren gelegen met misschien nog wat restanten van de torenvalk. Het geeft wel aan dat hij niet in de buurt van Staphorst is blijven rondhangen.
Nu staat de winter voor de deur. Weersomstandigheden bepalen in grote mate de overlevingskansen van vogels. In perioden met veel regen, sneeuw of vorst sneuvelen veel vogels. Vooral de jongen van dit jaar krijgen het dan zwaar te verduren. Dit jaar hebben wij de laatste jonge kerkuilen geringd in september. Die hebben nog maar een korte tijd om bedreven te worden in het vangen van prooien. Deze jongen zijn uiterst kwetsbaar tijdens slechte weersomstandigheden.
06-11-2020 Jaarverslag 2020
Het jaar 2020 was voor onze vogelwerkgroep wederom een druk jaar. Onze normale activiteiten werden dit jaar behoorlijk geplaagd door de corona omstandigheden. Toch was er nog tijd en inzet van onze vrijwilligers om e.e.a. te realiseren. Dat alles leest u natuurlijk in ons Jaarverslag 2020. Alleen door hulp van onze vrijwilligers kunnen wij ook daadwerkelijk steun verlenen aan diverse projecten. Actieve mensen, die zich willen inzetten voor de natuur zijn een vereiste. Natuurlijk brengen wij ons dankwoord uit aan al deze mensen die ons ook het afgelopen jaar weer hebben geholpen en ondersteund.
Het Jaarverslag 2020 van VWG Vliegvlug staat weer in de Jaarverslagen link onder de menutab "Algemeen".
20-09-2020 Laatste jonge kerkuilen
Op 17 september zijn de laatste 2 jonge kerkuilen geringd. Wel vaker hebben wij zo laat in het jaar nog een nest met jongen gehad. Wij zijn benieuwd hoe deze jongen het eraf brengen. Onze ervaring is dat wanneer de weersomstandigheden goed blijven ze het kunnen redden. Wanneer de omstandigheden slechter worden hebben ze niet veel kans om het volgende jaar te halen. Jongen die van de zomer uitgevlogen zijn hebben al veel ervaring opgedaan met het vangen van muizen. Voor de jongen die laat in het seizoen uitvliegen moeten deze vaardigheden leren terwijl de voedselsituatie minder wordt. Oude schuren met voldoende muizen kunnen vooral tijdens slechte weersomstandigheden zoals veel wind en regen een oplossing voor de jongen zijn, maar die schuren zijn de afgelopen jaren meestal afgebroken en vervangen door moderne bouwwerken. Afwachten maar wat de uitkomst zal zijn.
05-07-2020 Ontwikkeling op het kerkuilengebied
Zoals eerder vermeld is de eerste controle van de kerkuilen achter de rug. Het seizoen is met het aantal broedgevallen en het aantal uitgevlogen en nog uit te vliegen jongen minder succesvol dan vorig jaar. Wat zeker in ons werkgebied opvalt zijn de stadia van de broedgevallen. Normaal gesproken wordt in de eerste week van juni begonnen met het controleren van de nestkasten. In de meeste nestkasten tref je dan al jongen aan en zijn de meeste jongen ook al zover gegroeid dat ze geringd kunnen worden. Dit jaar is het beduidend anders.
Gebied Wanneperveen en Nijeveen
Aan de Zomerdijk, Wanneperveen en Nijeveen weken de grootte van de jongen van de kerkuilen in deze gebieden in de eerste helft van juni niet veel af van het normale patroon van de voorgaande jaren. Zelfs stonden de jongen in een nestkast al op het punt van uitvliegen.
Gebied Koekange
In Koekange waren de uilen veel later begonnen met de eileg. Op 23 juni troffen wij nog twee nestkasten aan waar de jongen net uit het ei kropen. Bij een ander adres konden wij de jongen van ongeveer 6 weken oud al ringen. Een enorm verschil van de start van broedgevallen (in dit geval 6 weken) in deze regio. Wel troffen wij op een locatie, waar de voorgaande jaren geen kerkuilen hebben gebroed, nu een paartje met pas geboren jongen in de nestkast aan.
Gebied Mastenbroek
Tijdens de eerste controle in het begin van juni werden in de nestkasten allen maar eieren of zeer kleine jongen aangetroffen. Op geen enkel adres zaten er jongen in de nestkast die wij konden ringen. Wel hadden wij een fors aantal bezette nestkasten. Positief is te noemen dat op een nieuwe locatie in een net opgehangen nestkast nu kerkuilen zaten te broeden. Op een ander adres, waar de voorgaande jaren altijd kerkuilen broeden, was de nestkast onbezet. Zoals het zich laat aanzien, zijn wij pas eind juli klaar met het ringen in dit gebied.
Gebied ’t Hoge Land
De stadia van de broedgevallen in dit gebied weken niet veel af van de polder Mastenbroek. Ook hier troffen wij eieren of kleine jongen aan tijdens de eerste controle. Positief is te melden dat wij een melding kregen van het voorkomen van kerkuilen op een bepaald adres. Bij controle bleek dat er hier tussen de dakplaten kerkuilen zaten te broeden. Ook op een ander adres bleek bij navraag kerkuilen aanwezig te zijn. Volgens de bewoners schijnen ook hier jongen aanwezig te zijn. Wij kunnen in dit gebied dus twee broedgevallen bijschrijven.
Samenvattend hebben wij tussen de werkgebieden grote verschillen in aanvang van het broedseizoen. In het ene gebied zijn de jongen al uitgevlogen, terwijl in de andere gebieden de uilen nog zitten te broeden of zeer kleine jongen hebben. Daar de jonge kerkuilen ongeveer twee maanden in de nestkast zitten, kun je stellen dat er tussen de werkgebieden twee maanden verschil zit in de aanvang van het broedseizoen.