Vogelwerkgroep Vliegvlug
21-03-2016 Seizoen begonnen
Ondanks het koude weer van de afgelopen dagen ontwaakt de natuur. Vogels leggen beslag op hun territoria en laten dit dan ook veelvuldig horen door hun gezang. Kortom, het broedseizoen zit er aan te komen en voor sommige vogelsoorten is die reeds begonnen. De eerste kievitseieren zijn bijvoorbeeld al gevonden.
Bij onze werkgroep begint het seizoen met het controleren van de bosuilenkasten. Deze uilen zijn zeer vroeg met het leggen van hun eieren, soms al in februari. De voorgaande jaren hebben wij op zijn vroegst eind maart hun jongen kunnen ringen. Vorig jaar was dat 7 april. Op 15 maart hebben wij de eerste controle uitgevoerd. Slechts één kast werd bezet door een broedende bosuil. Er waren wel 5 eieren aanwezig. Dit jaar zijn ze waarschijnlijk iets later begonnen met de eileg. De reden hiervan zou kunnen zijn dat wij met veel neerslag in januari en februari te maken kregen. De nestkasten controleren wij met een camera, die gemonteerd is aan een telescoopstok. Op deze manier kunnen een ladder thuis laten en de verstoring is minimaal, want de vogels blijven meestal in de nestkast zitten.
Controle met de camera
22-02-2016 IJsvogels 2016
De ijsvogels doen het de laatste drie jaren door het ontbreken van strenge winters bijzonder goed. Bijna overal in onze omgeving kom je bij de wat grotere wateren ijsvogels tegen. De aantallen van dit zeer opvallend vogeltje nemen dus sterk toe. In 2013 waren er naar schatting 370 broedparen, in 2014 was dit al toegenomen tot ongeveer 700 broedparen. De schatting van 2015 (totaalbeeld is nog niet bekend) zal wel eens uit kunnen komen op 1000 broedparen.
IJsvogel
Maar hoe zit dat nu met hun broedmogelijkheden? IJsvogels maken hun nesten in steile oevers. Deze zijn niet tot nauwelijks voorhanden. De bekende natuurlijke steile oevers in onze omgeving zijn de voorgaande jaren al bezet geweest. Ook dit jaar zal dat ongetwijfeld weer gebeuren. Door een toename van de populatie kunnen deze vogels gebrek krijgen aan nestmogelijkheden. Een simpel nestkastje ophangen voldoet niet dus moet er gekeken worden naar andere mogelijkheden. Gelukkig heeft het waterschap WDODelta het voortouw genomen om een aantal wandjes aan te leggen. Ook in Zuid-West Drenthe zijn nu een aantal wandjes aangelegd. Alleen al in het stroomgebied van de Wold Aa zijn nu drie wandjes gerealiseerd. Er komen nog wandjes bij Het Oude Diep en bij Uffelte. Vliegvlug heeft nog overleg gehad met het waterschap en daar is uitgekomen dat ook bij het nieuwe waterretentie gebied bij Meppel (waar ze nu druk bezig zijn met de inrichting) ook nog een wandje zal verschijnen.
Voor de aanleg.
Na de aanleg.
19-05-2015 Bijzonder broedgeval
Vorig jaar had een wilde eend een nest gemaakt in een opgerold stuk touw wat op het dek lag van een tjalk in Kraggenburg. Daar de tjalk echter naar het westen van ons land gevaren moest worden, zat er niet anders op dat de broedende wilde eend natuurlijk maar mee moest varen. Echter bij de Houtribsluizen bij Lelystad werd het de broedende eend waarschijnlijk te druk en heeft toen het nest verlaten.
Dit jaar echter heeft weer een wilde eend een nest gemaakt op dezelfde tjalk, die nu weer op zijn oude plaats in Kraggenburg was afgemeerd. Het zal u natuurlijk ook niet meer verbazen dat de wilde eend op precies dezelfde plaats, namelijk weer in het opgerolde touw, zijn nest gemaakt had en nu al een paar weken zit te broeden. Ongetwijfeld dezelfde eend, die vorig jaar bij Lelystad zijn nest verlaten had.
Wij kennen natuurlijk veel meer voorbeelden van vogels die naar hun oude broedplaatsen terugkeren, maar zo’n voorbeeld hadden wij nog niet eerder vernomen.
Informatie Kees Hardeveld
03-04-2015 Storm en de gevolgen voor broedende vogels
De storm, die op 31 maart over ons land raasde, had nogal wat gevolgen voor de vogels. Roeken en blauwe reigers zaten al op hun eieren en bij de aalscholvers waren er op veel nesten al jongen aanwezig. Na een ronde op 1 april in het stadspark van Meppel bleek, dat de daar aanwezige roekenkolonie (> 100 paren) geen noemenswaardige schade had opgelopen. Een enkel nest was uit de bomen gewaaid. Hoe het de andere kolonies vergaan is weten wij op het moment van het schrijven van dit artikel nog niet.
Gelijktijdig is er ook een bezoek gebracht aan de blauwe reiger kolonie in de Wijk bij de Lokkerij. Deze kolonie had wel degelijk schade opgelopen. Gelukkig hadden wij al een telronde uitgevoerd op 26 maart, zodat wij nu een nauwkeurig beeld kregen van de uit de bomen gewaaide nesten. Bij het naderen van de kolonie gaf de aanwezigheid van de zwarte kraaien al een vermoeden. Inderdaad bleek, dat zeker 11 nesten met hun eieren op de grond beland waren. Wij mogen van geluk spreken, dat ze nog geen jongen hadden. Om de jongen op de grond te laten creperen of op te laten vreten door predatoren is natuurlijk een optie, maar ze laten opnemen in een vogelasiel was natuurlijk een veel betere. Het ligt wel voor de hand dat de aanvoer van de vele uit de bomen gewaaide jonge vogels (wij geven immers alleen maar deze kolonie als voorbeeld) de vogelasiels danig in verlegenheid kunnen brengen.
Hoe zou het in de Bakkeskooi gegaan zijn? Honderden aalscholvers brengen hier hun jongen groot. Ten tijde van de storm waren er op veel nesten jongen aanwezig. Op het moment van schrijven is er een vluchtig bezoek gebracht aan de kolonie en de eerste indruk is dat de schade beperkt is gebleven (inf. R. Messemaker). Hoe het de blauwe reigers, die in een ander gedeelte van het gebied broeden, verging is op dit moment nog niet bekend.
Onze conclusie is dan ook dat behalve de blauwe reigers de storm geen noemenswaardige gevolgen heeft gehad voor in de bomen nestelende vogels. Roeken en reigers maken weer een nest en beginnen opnieuw. De situatie was anders geweest wanneer er in alle nesten jongen aanwezig geweest waren. Dan was het broedseizoen voor deze vogels waarschijnlijk over geweest.
22-03-2015 Kort nieuwsoverzicht van maart
Kieviten en andere voorjaarsbodes
Het voorjaar staat voor de deur en de eerste voorjaarsbodes hebben zich gemeld. Al een paar weken horen wij de wulp jodelen en de kieviten hebben hun nestplaats gekozen en de eerste kievitseieren zijn gevonden. De grutto’s zijn mondjesmaat in Nederland gearriveerd. Tijdens het mooie weer van de afgelopen dagen zie je de natuur als het ware exploderen. Bomen beginnen uit te lopen. De mezen zijn al druk in de weer bij hun nestkastjes. Roeken en eksters zijn druk in de weer om hun nesten te bouwen of oude op te kalefateren. Ooievaars zie je overal op hun nesten staan. Blauwe reigers en aalscholvers zitten waarschijnlijk al op de eieren. Kortom het is vroeg voorjaar en een drukte van belang voor de vogels.
Kievitsnest
Werkzaamheden van de VWG Vliegvlug
Hoe zien nu de werkzaamheden van onze vogelwerkgroep eruit? Na de vele vergaderingen in het voorjaar dienen natuurlijk ook onze voorzieningen voor de vogels in orde te zijn. De nestkastjes voor de mezen en uilen zijn allemaal schoongemaakt. De nodige nestkasten, die vervangen moeten worden, zullen op zeer kort termijn opgehangen worden. Het onderhoud aan de oeverzwaluwenwand zal binnenkort plaatsvinden. Dit moet gebeuren voor half april, omdat dan normaal gesproken de oeverzwaluwen arriveren.
Zwaluwwand
Torenvalken en aluminium lantaarnpalen
Eerder hebben wij vermeld dat wij 5 lantaarnpalen voorzien hebben van een nestkast voor torenvalken. Ondertussen kunnen wij vermelden dat maar liefst 4 van de 5 nestkasten al bezet zijn. De torenvalken zijn nadrukkelijk aanwezig in de directe omgeving of zitten zelfs al in de nestkast. Bij het Reestdal werd een nestkast opgehangen en dezelfde dag was al een paartje aanwezig. Dit is wel een bijzonder snel positief resultaat. Het lijkt erop dat er nog steeds veel muizen aanwezig zijn.
Torenvalk
Controle van de Bosuilkasten
Op 12 maart vond de eerste controle plaats van de bosuilenkasten. Zoals eerder vermeld zijn wij een paar keer in de avond op pad geweest om roepende bosuilen te horen. Wij waren dan ook zeer benieuwd of wij een nestkast of nestkasten bezet hadden. Bij de controle bleek dat de kast, waar vorig jaar 4 jongen zijn uitgevlogen, ook dit jaar weer bezet was. De andere nestkasten, die deze wintermaanden zijn opgehangen, zaten nog geen bosuilen.
Ransuilen in de Oosterboer
Wij kregen ook een melding van de heer Scholten. Deze zag, dat een ransuil een eksternest in gebruik wilde nemen in de wijk Oosterboer. Overdag zaten er kraaien en eksters in de buurt van het nest. In de avond echter rond 19.00 uur kwamen de ransuilen bij het nest. Ruzie tussen de eksters, kraaien en de ransuilen tot gevolg. Wij zijn dan ook benieuwd hoe dit gaat aflopen.
Kerkuil perikelen
Kerkuil foto Richard Borst
Met de kerkuilen zijn wij wat voorzichtiger. De nieuwsberichten gaven aan dat de veldmuizenpopulatie in Friesland op zijn retour was, maar dat de overlast door de veldmuizen was overgeslagen naar andere gebieden. Ook in Nijeveen schijnt er in een bepaald gedeelte nu overlast te zijn van veel muizen. Wij zijn dan ook in dit geval zeer benieuwd naar de ontwikkelingen. Kunnen wij later in het jaar terugvinden bij de kerkuilen? Bij de torenvalken zou je kunnen zeggen dat dit nu al het geval is.
Kerkuil foto Richard Borst
24-07-2014 Raamslachtoffers.
Soms krijg je meldingen van vogels die tegen een raam zijn aangevlogen. Dit heeft soms fatale gevolgen, maar soms ook overleven de vogels de klap. In de voorgaande jaren hebben wij heel wat meldingen van raamslachtoffers kunnen noteren. Soms zitten er vogels bij waarvan je niet verwacht dat deze in stedelijk gebied voorkomen. Meldingen van houtsnippen en sperwers kijken wij niet raar meer van op, maar bijv. een koekoek? Toch is dit een gegeven. Onlangs kregen wij een melding van een ijsvogeltje. Dit was in totaal ons vierde slachtoffer van de afgelopen jaren. Hij had het ongeluk wel overleeft maar er was duidelijk wat mis met hem zodat de vogelopvang onze enigste keuze was om het ijsvogeltje onder te brengen.
15-06-2014 Vervolg nieuwe broedvogel.
In het vorige verslag hebben wij melding gemaakt van de grote meeuwensoort nestelend tussen de visdievennestjes. Nader onderzoek was dus noodzakelijk. Door het plaatsen van een camera, die wij vervolgens vijf uur hebben laten opnemen, bleek het dus om een kleine mantelmeeuw te gaan. Ondertussen waren de eieren uitgekomen en troffen wij twee jongen aan die weggekropen waren onder een soort ventilatiekast. De reden daarvoor werd tijdens het bekijken van de opgenomen beelden overduidelijk. Wanneer hun ouders de kuikens wilden voeren, werden ze zwaar op de huid gezeten door visdiefjes en vooral de scholeksters. Daar hebben ze echter wel wat op gevonden, namelijk de eerste ouder leidt af en de andere gaat als een speer naar de jongen toe. Hoe het verder gaat met de jongen als ze groter worden is voor ons een vraag. Schuilen onder de ventilatiekast gaat dan niet meer. Zoals het zich nu laat aanzien maken de twee kuikens niet veel kans om vliegvlug te worden. Dit filmpje laat mooi zien hoe het in zijn werk gaat.
08-06-2014 Nieuw soort broedvogel.
Tijdens een bezoek aan een dak met als doel het aantal broedgevallen van visdieven te inventariseren troffen wij iets vreemds aan. Evenals de voorgaande jaren broeden er tussen de visdieven ook een paartje scholeksters. Op zich is dit niets bijzonders. Ook bij het eerste bezoek, een tweetal weken geleden troffen wij een nest aan met drie eieren. Daar wij echter alleen keken naar het aantal nesten van de visdieven werd er verder geen aandacht geschonken aan dit broedsel. Bij het tweede bezoek moesten wij goed opletten voor de eerste aanwezige jongen van visdieven. Ook troffen wij een dood jong aan van de scholekster. Bij het naderen van, wat wij in eerste instantie dachten, het scholeksternest waren er nog steeds drie eieren aanwezig. Wij hadden dus nu een dood scholeksterjong en toch lagen er drie eieren in het nest. Een vreemde gang van zaken. Nu viel het ons ook op dat de eieren veel groter waren dan scholekstereieren. Ook het nest bleek af te wijken. In de directe omgeving vloog een zilvermeeuw, dus in eerste instantie werd de link gelegd naar een broedgeval van deze grote meeuwensoort. Daar wij zover van de kust af nog nooit een legsel van een zilvermeeuw hadden aangetroffen, was dit fenomeen voor ons dus nieuw. Bij het beklimmen van het dak vliegen de vogels al vroegtijdig van hun nesten af en is dus een waarneming van de aanwezige broedende vogels onmogelijk, dus moesten wij op een of andere manier er achter zien te komen om wat voor meeuwensoort het nu eigenlijk ging.
Onlangs kregen wij een mailtje van Arend van Dijk (SOVON). Hij is bezig met een inventarisatieronde in dit gebied en had van ons al vernomen over dit bovenstaande broedgeval. Toevalligerwijs nam hij waar dat boven de kolonie van de visdiefjes een kleine mantelmeeuw vloog, die zwaar op de huid gezeten werd door de visdieven. Het is bekend dat in Nederland kleine mantelmeeuwen op daken broeden en het ligt dus voor de hand dat wij met een eerste broedgeval van deze meeuwensoort te maken kunnen hebben, maar 100% zekerheid is er nog niet. Door middel van een camera op een telescoopstok willen wij proberen meer duidelijkheid te krijgen. Daar de visdieven de aanwezigheid van de grote meeuwen niet tolereren kan het zijn dat dit broedgeval niet slaagt en dus ook niet meer vast kunnen stellen om met wat voor soort wij te doen hebben. Wij zijn dan ook zeer benieuwd hoe dit zal gaan verlopen.
29-05-2014 Dagje uit.
Op 21 mei hebben wij met een groepje vrijwilligers een bezoek gebracht aan de weidevogelboerderij van Murk Nijdam. Murk heeft zijn land omgetoverd tot een eldorado voor vogels. Twee plasdras gebieden heeft hij aangelegd, waarbij ook schelpen zijn aangebracht op de oevers. Visdiefjes en kluten maken hier dankbaar gebruik van om in alle rust te broeden. Dit is van dichtbij te bekijken vanuit de twee schuilhutten, die hij gebouwd heeft aan de oevers van de beide plasdras gebiedjes. Tevens broeden er op zijn nog geen 30 hectare groot gebied meer als 100 gruttoparen.
Vervolgens is er doorgereden naar de Workummerwaard. Dit uitgestrekte gebied grenzend aan het IJsselmeer herbergt vele broedvogels als visdieven, kluten, meeuwen en vele andere soorten vogels. Dankzij het mooie weer een prachtige dag.
